Dereli Hoşgeldiniz
Bu bölümde yer alan konuların sıralı listesi
Tarihi
Dereli Giresun'un yaşadığı olaylara ortak olmuş bir ilçedir. Dereli'nin tarihini Giresun'un tarihi içinde incelemek ve değerlendirmek gerekir.
Giresun ve Dereli yazılı tarih öncesi Hititler, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Miletoslular, Bizanslılar, Selçuklular ve daha sonra da Osmanlıların hakimiyeti altında geçmiştir. Hitit İmparatorluğu döneminde Giresun'da Azzi'liler vardı. Azzi'liler M.Ö.l300'lü yıllarda yaşamışlardır. Sonra Hitit İmparatorluğunun yıkılmasında da önemli rol oynayan Muşkiler'i görmekteyiz. Miletoslular M.Ö.670 yıllarında Karadeniz kıyılarına uzanmak fırsatını bulmuşlardır. Bu dönemde Giresun Miletoslular'ın en önemli 5 limanından biri durumuna gelmiştir. Miletoslular bu limanların gerisinde bulunan ırmakları izleyerek iç kesimlere ulaşmışlar, buralardan maden, kereste ve esir toplamışlardır.
Yöre M.Ö.500'lü yıllarda Perslerin, M.Ö.300'lü yıllarda Kapadokya Kırallığı'nın ve yine aynı yıllarda Makedonya'lıların etkisi altında kalmıştır. Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılmasından sonra Giresun ve çevresi Bizans İmparatorluğunun sınırları içinde kaldı. Bizans başkentini Haçlıların istila etmesi üzerine İmparator Kommenos'un oğulları kaçarak Gürcü prenslerinin de yardımı ile l204 yılında Trabzon Rum İmparatorluğunu kurdular. Giresun bu tarihten sonra bu devletin sınırları içinde kaldı. Türkler l07l Malazgirt Savaşından sonra Giresun ve Çevresine akınlar düzenleyerek buraları topraklarına kattılar. Bu tarihten sonra Giresun ve çevresinde Türk nüfusun yerleşmeye başladığı görülür. Türkler Dereli'ye iki koldan gelmişlerdir.
Malazgirt Zaferinden sonra Orta Asyadan gelen çeşitli Türk boyları ve Türkmenler, Kelkit vadisi boyunca Şebinkarahisar'a ve Dereli'nin güneyine yerleşmeye başladılar. Diğer kol Harşit vadisine yerleşmiş olup, bunlardan bir kısmı ilçe çevresine gelerek yerleşmişlerdir. İstanbul'un Haçlılar'ın eline geçmesinden sonra Sinop çevresindeki Çepni adlı Oğuz boyları doğuya doğru ilerleyerek Giresun çevresi ve Dereli ilçesine de yerleşmişlerdir.
1398 tarihinde Yıldırım Beyazıt yöreyi Osmanlılar' a bağlamak üzere yapmış olduğu seferde Canik Beyliğinin merkezi Samsun'u ele geçirmiştir.Bu olay üzerine Dereli ve çevresinde yaşayan Türkler Osmanlılar'a katılmışlardır.Ankara Savaşından sonra Timur yöreyi Hacı Emiroğlu Süleyman Bey'e iade etmiştir.Bu dönemlerde Dereli çevresinde Akkoyunlu Hükümdarı tarafından şahıslara vakfedilmiş topraklar bulunmaktadır. Dereli ve çevresi Fatih Sultan Mehmet Han'ın uç beyi Seyyid-i Vakkas komutasındaki ordu tarafından kesin olarak tekrar Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmıştır.
Dereli ve çevresi Giresun kazasının bir köyü olarak,tanzimat dönemine kadar Trabzon' a bağlandı.Tanzimattan sonra Karahisar'ı Şarki (Şebinkarahisar) sancağına, sonra yine salnamelere göre Trabzon'a bağlı kaldı. Gürcistan'ın Ruslar tarafından işgal edilmesiyle müslüman Gürcüler göç ederek l892 yılında ilçeye bağlı bazı köylere yerleşmişlerdir. Cumhuriyet döneminde l926 yılında Dereli, Giresun'a bağlı bir nahiye yapıldı.
1 Nisan l958 yılında 7033 sayılı Kanunla Dereli ilçesi kurulmuştur.
Kültür ve turizm
Diğer ilçelerimiz gibi tarihi ve doğal dokuları üzerinde barındıran Dereli ilçesinde kültür hayatını canlandırmak ve turizmi geliştirmek amacıyla bir çok yayla şenliği düzenlenmektedir.
İlçede yayla şenliklerinin çok olmasının diğer bir sebebi de Giresun’un en güzel yaylalarının ve 2003 yılında Türkiye’nin en güzel 10 yaylasından biri seçilen Kümbet Yaylası’nın bu ilçenin sınırları içersinde bulunmasıdır.
İlçede görülebilecek tarihi yerler;
KUŞLUHAN KALESİ
Dereli ilçesi Kuşluhan köyündeki kale Şebinkarahisar – Giresun arasındaki kervan yolunu gözetlemek ve gelip geçen kervanları korumak amacıyla Cenevizliler tarafından yapılmıştır. Küçük bir kaledir. Kalenin altından küçük bir mağara vardır. Aksu deresinden kaleye yer altından bir merdiven olduğu söylenmektedir.
MERYEMANA MANASTIRI
Dereli ilçesinde Maden köyü ile Hisar köyünün ortasındadır. Üç tarafı yaklaşık 100 metrelik uçurum olan bir kaya kütlesinin ortasındadır.
Asıl adının “Yedi Horon Manastırı” olduğu söylenmektedir. Hıristiyanlığın ilk yıllarında yapıldığı tahmin edilmektedir. Manastırdaki Ruhban Okulunun yüksek okul konumunda olduğu iddia edilmektedir.
Manastırda kilise, çan kulesi, ruhban okulu, çeşme ve çok sayıda yapı bulunmaktadır. Yapıların tamamı dehlizlerle birbirine bağlıdır. Kültür Bakanlığı tarafından restore edilirse ilimiz turizmine çok önemli bir eser kazandırılacaktır.
COĞRAFYA VE İKLİM
Dereli ilçesi Doğu Karadeniz bölgesinde Giresun İli'nin güneyinde Giresun-Şebinkarahisar karayolunun 32 nci kilometresinde Karadeniz sahilinden ise 28 kilometre içeride Aksu vadisi üzerinde kurulmuştur.
İlçe merkezinin ortasından Aksu deresi geçmektedir. İlçemizin doğusunda Keşap,Yağlıdere,batısında Bulancak, güneyinde Şebinkarahisar, Güney doğusunda Alucra ilcesi, kuzeyinde Giresun merkez ilçesi ile çevrili bulunmaktadır.
İlçemiz coğrafi bakımından son derece engebeli bir yapıya sahiptir. İlçe merkezi kuzey Anadolu dağ serisini oluşturan Giresun dağları arasındaki Aksu deresinin dar vadisi üzerine yerleşmiştir. Dağların sarp oluşu ve aralarından dereler geçmesi sebebiyle ovalara rastlamak mümkün değildir. Giresun dağları ancak Eğribel (2075 m.) geçidi ile ulaşıma imkan vermektedir.
Karagöl dağlarının yüksekliği 3107 metrenin üzerindedir. İlçemizin yüzölcümü yaklaşık 820 Km2'dir. İlçe merkezinin denizden yüksekliği 199 metre olup, 3000 metrenin üzerinde dağlık alanlar vardır. İlçemizin iklimi yazları serin, kışları ılık geçer, yağış dört mevsime dağılır ve yağış ortalaması metre kareye 1300 mm.yi aşmaktadır.
İlçemizi hudutları içerisinde bir çok derecik bulunmakta bu dereciklerin birleşmesi ile ilçe merkezinden geçen Aksu deresi oluşmaktadır.
İlçede fındık en gözde tarım ürünüdür. Büyük ve küçük baş hayvancılık, arıcılık ve tatlısu balıkçılığı ilçemizde son derece gelişmiştir.
